Dziś w budynku dawnego dworu znajduje się Biblioteka i Dom Kultury. Jest tu też nietypowe, aczkolwiek powiązane z nazwą miejscowości, Muzeum Żaby z niecodziennymi eksponatami z kilkunastu państw świata. Mowa oczywiście o Żabiej Woli, gdzie odrestaurowany zespół dworsko-parkowy pełni dziś rolę zupełnie inną, niż zakładali to jego pierwotni właściciele. Co zatem znajdowało się tu jeszcze nie tak dawno?

Historia miejscowości sięga 1473 r., kiedy to Żabia Wola zwana była Wesołą Wolą i należała do rodziny Ojrzanowskich, posiadających również m.in. dobra w Ojrzanowie, Dąbrówce, Zarębach, Kaleni, Zalesiu, Żelechowie i Siestrzeni. Na przestrzeni lat majątek przechodził z rąk do rąk kolejnych właścicieli. Zarządzali nim m.in. Jan Bonawentura (Dobrogost) Krasiński – referendarz koronny i wojewoda płocki, w szerokich kręgach znany jako mecenas sztuki oraz fundator, właściciel istniejącego do tej pory Pałacu Krasińskich w Warszawie oraz Szymon Dzierzbicki – kawaler Orderu Św. Stanisława, Orderu Orła Białego i Orderu Św. Aleksandra Newskiego. Po śmierci Szymona, majątek przeszedł na jego dzieci. Żabia Wola i Kaleń zostały przekazane Franciszkowi Dzierzbickiemu, którego żona Józefa sprzedała dobra Tomaszowi Bontaniemu – sędziemu pokoju powiatu błońskiego. W 1834 r. jedna z jego córek – Elżbieta wzięła ślub w kościele pw. św. Antoniego Padewskiego w Warszawie z Janem Żarnowskim de Biberstein, naczelnym inspektorem komory lądowej. Specjalnie na tę okazję Józef Elsner (nauczyciel Fryderyka Chopina) skomponował Veni Creator pięciogłosowe z chórem oraz kwintet zagrany na zakończenie ceremonii. Rok później  Tomasz sprzedał Żabią Wolę Annie z Jabłonowskich Cichockiej, wdowie po Witalisie. Sam zamieszkał w swym majątku Cięgowice. Anna była również posiadaczką dóbr Michrów i to tam zamieszkiwała.

W kolejnych latach Żabia Wola zmieniała swoich właścicieli, aż w 1858 r. przejął ją Juliusz August Wilhelm Rutsch, który był członkiem sekcji rolnej Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu. Z czasem spolszczył swoje nazwisko i podpisywał się Rucz. W czasie, gdy Juliusz był właścicielem Żabiej Woli, kucharzem w majątku był Wojciech Dorociak, stangretem zaś Jakub Przybyła, a do dóbr ziemskich należały wsie Stara Żabia Wola i Huta Żabia Wólka. W 1878 r. Rutsch sprzedał Żabią Wolę. Osiadł w innym swoim majątku Faszczyce (ob. gmina Błonie). Nabywcą majątku był Leon Walewski. To za jego czasów w dobrach wybuchł duży pożar, na skutek którego wszystkie budynki ze zbożem i inwentarzem żywym i martwym poszły w perzynę. Spłonęła tegoroczna krescencja, konie, owce, krowy, wozy, narzędzia rolnicze oraz zabudowania folwarczne. Straty wyceniano na 30.000 rb. 1 grudnia 1884 r. dobra w postaci gruntów ornych i ogrodów, łąk, pastwisk i lasów nabył Maksymilian Kozłowski. W folwarku znajdowało się również 8 budynków murowanych oraz 8 drewnianych.

W 1897 r. dwór był podnajmowany jako mieszkanie letnie, z możliwością podziału na dwa oddzielne mieszkania. Budynek otaczał park i ogród owocowy. W tym czasie nabył go Teofil Wojciechowski, który ukończył Instytut Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Marymoncie. Następnie większość swojego życia pracował w leśnictwach jako pełnomocnik właścicieli wielkich dóbr w guberni witebskiej i w Kurlandii. Po sprzedaży Żabiej Woli synowi – Kazimierzowi, ostatnie lata spędził w majątku córki i zięcia w Gościeńczycach. W 1911 r. wraz z Henrykiem Garbowskim z Biskupic, Kazimierz założył Spółkę Leśną, a 2 lata później był prezesem komitetu okręgowej wystawy rolniczo-przemysłowej w Milanówku, na której wystawiał swoje bydło holenderskie. W 1926 r. jako właściciel dużej obory mlecznej, został prezesem komitetu organizacyjnego Zrzeszenia Producentów Mleka w Polsce, wchodząc w skład jego pierwszego zarządu. Podpisał również umowę z Magistratem na dostawy mleka z majątku do miejskiej centrali mlecznej w Warszawie. Wcześniej, bo w 1920 r. z dóbr wydzielony został grunt, na którym utworzono folwark Rąbienie. W 1927 r. zaś wydzielono z majątku teren, na którym powstała Kolonia Koniecpol A. W 1931 r. właścicielem majątku Żabia Wola został dr Julian Ślaski, który podarował instytucji „Rodzina Lekarska” działkę gruntu pod budowę schroniska dla wdów i sierot po lekarzach. Żabią Wolę opuścił w 1939 r. Podczas okupacji w dworze mieszkała jego krewna z Augustowa.

W 1945 r. majątek rozparcelowano przy pomocy żyrardowskiej brygady szturmowej, jak wynika z zachowanego listu mieszkańców – ku ogólnej uciesze: My, służba folwarczna majątku Żabia Wola gm. Skuły i wsie, które przylegają do majątku Żabia Wola, składamy podziękowanie brygadzie szturmowej, która w osobach ob. Józefa Leńczewskiego, Stanisława Langiego, Marty Sodoś i Janiny Mikołajczyk rozparcelowała majątek Żabia Wola ku ogólnemu zadowoleniu wszystkich. Budynek dworu był wykorzystywany częściowo jako mieszkalny i usługowy. W latach 60. XX wieku był użytkowany przez Rejonową Spółdzielnię Zaopatrzenia i Zbytu „Samopomoc Chłopska", Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Żabiej Woli, weterynarza, Kasę Spółdzielczą, zlewnię mleka i cztery lokale mieszkalne. W drugiej połowie lat 70. rozpoczął się remont budynku. Drewniane kolumny ganku zostały zastąpione murowanymi, dach kopertowy został przebudowany na naczółkowy z dwukondygnacyjnymi ścianami bocznymi, a cztery lukarny zastąpiono niewielkimi okienkami tzw. wolimi oczkami. Wyremontowany budynek został w 1988 r. zaadaptowany w całości na Dom Kultury. Obecnie znajduje się w nim również Gminna Biblioteka Publiczna (utworzona w 2006 r.), a także Muzeum Żaby otwarte 21 maja 2007 r., liczące ponad 1600 eksponatów. W 2014 r. w pozostałościach parku dworskiego zainstalowano oświetlenie. Sam dwór uzyskał iluminację.

Polub nas na Facebook