„Pamiętajcie o ogrodach” to tytuł piosenki – hymnu Jonasza Kofty, ale również temat – apel, który pojawiał się zarówno w wystąpieniach jak i w dyskusji, podczas konferencji prasowej zorganizowanej we wtorek 29 maja, w Pałacyku Kasyno przez Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich, a także podczas konferencji „W rodzinie europejskich miast-ogrodów” w dniu 1 czerwca, bezpośrednio poprzedzającej uroczyste otwarcie VIII Festiwalu Otwarte Ogrody w Podkowie Leśnej.
Podczas konferencji prasowej prezentowany był film o Podkowie Leśnej, wprowadzający zebranych w atmosferę tego pięknego miasta-ogrodu, prezentujący przyrodę, piękne zabytkowe wille i ludzi, którzy tę atmosferę tworzyli i tworzą, a także film poświęcony historii miast-ogrodów, ich projektom i idei powstania.
Konferencja była również spotkaniem z organizatorami Festiwalu oraz z przedstawicielami mieszkańców, którzy goszczą nas, zapraszając często nie tylko do ogrodów, ale również do domów, proponując zarówno coś dla ducha, ale i często coś smacznego dla ciała. Będziemy o tym pisali szczegółowo w reportażu z Festiwalu.
Ten artykuł chcę poświęcić ważnemu problemowi, tj. zagrożeniu dla miast-ogrodów, na który zwróciła uwagę w swoim wystąpieniu podczas konferencji prasowej burmistrz Podkowy Leśnej Małgorzata Stępień-Przygoda.
Temat pojawiał się w dyskusji i to zarówno podczas konferencji prasowej, jak i podczas konferencji „W rodzinie europejskich miast-ogrodów”, po bardzo interesujących prezentacjach nawiązujących do historii miast–ogrodów w Europie, a także po prezentacjach historii i dnia dzisiejszego miast (dzielnic miast) Ząbki, Młociny, Komorów, Magdalenka, Podkowa Leśna, należących do tradycji Howardowskiej i Milanówka, który status miasta-ogrodu przyjął ex post.
Zwracano uwagę na konieczność ochrony miast-ogrodów przed nieuwzględniającymi specyfiki tych miast – regulacjami finansowymi, takimi jak np. „Janosikowe”, które bogatsze gminy płacą na rzecz biedniejszych. Płaci je również Podkowa Leśna, miasto którego jedynym dochodem jest część podatku płaconego fiskusowi, a wykazywanego w deklaracji PIT, wypełnianej przez mieszkańców tego miasta. Miasta ogrody, jak stwierdziła w swojej wypowiedzi burmistrz Małgorzata Stępień-Przygoda, nie mają innych dochodów, bo nie mają przemysłu ani mocno dochodowych usług, mają natomiast dużą ilość drzew, które trzeba utrzymać, a to jest bardzo kosztowne. W Podkowie Leśnej tereny zielone stanowią ponad 50% obszaru administracyjnego.
Drugie zagrożenie dotyczy bardziej idei miast ogrodów. Miasta-ogrody to nie tylko funkcjonalny układ urbanistyczny, ale także atmosfera powodująca, że miasta te swoim klimatem przyciągają twórców i artystów, którzy z chęcią się w nich osiedlają. Miasta, które zapewniają „dobrostan i integrację mieszkańców”, jak stwierdził prof. Andrzej Tyszka w folderze „Polska tradycja miast ogrodów” wydanym przez Związek Podkowian.
Miasta-ogrody stały się modne. Zauważyli to developerzy i bardzo często hasłem miasto-ogród posługują się w ogłoszeniach, które mają zachęcić do zamieszkania w oferowanych przez nich osiedlach, na które zwykle składają się dziesiątki domów jednorodzinnych lub wielorodzinnych, o identycznej lub podobnej architekturze, usytuowanych na terenie zamkniętych osiedli-sypialni. Czy takie osiedla sprzyjają integracji mieszkańców? Czy prowokują działania społeczne na rzecz wspólnego dobra? Czy budują społeczności o silnej tożsamości? Można mieć wątpliwości.
Dyskusję podsumował krótko Prezes Stowarzyszenia „Ład na Mazowszu” Grzegorz Kostrzewa-Zorbas, uznając za celowe:
- propagowanie idei miast ogrodów,
- opracowanie standardów-kryteriów, które miasta-ogrody powinny spełniać i prawną ochronę nazwy „miasto-ogród”,
- powołanie Polskiej Sieci Miast Ogrodów, na wzór Europejskiej Sieci Miast Ogrodów, której członkiem od 8 czerwca 2008 roku jest Podkowa Leśna, a której inicjatorem było niemieckie miasto Gartenstadt Hellerau w pobliżu Drezna.
Na tegorocznym Festiwalu Otwartych Ogrodów zaproszeni przedstawiciele Gartenstadt Hellerau w bardzo interesujący sposób prezentowali historię i dzień dzisiejszy miasta, podczas konferencji „W rodzinie europejskich miast ogrodów”. Można ich było również spotkać w wielu podkowiańskich ogrodach. W Pałacyku Kasyno była ponadto zorganizowana wystawa poświęcona temu miastu.
Mając nadzieję, że nasi parlamentarzyści wystąpią z inicjatywą ustawodawczą chroniąca miasta ogrody, na koniec dedykuję właśnie im fragment tekstu piosenki, której tytuł zapożyczyłam do tego artykułu:
Pamiętajcie o ogrodach
Przecież stamtąd przyszliście
W żar epoki użyczą wam chłodu
Tylko drzewa, tylko liście
Pamiętajcie o ogrodach
Czy tak trudno być poetą
W żar epoki nie użyczy wam chłodu
Żaden schron, żaden beton
To może Cię zainteresować: