To już kolejny spacer prowadzony przez panią Agnieszkę Wojcierowską z Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich w Podkowie Leśnej. Tym razem wyruszyliśmy w piątek, o godz.17:00, a nie jak zwykle w sobotę przed południem. Pani Agnieszka była zaskoczona dużą liczbą osób zainteresowanych historią Podkowy Leśnej.
Spacer rozpoczęliśmy spod Pałacyku Kasyno. Tu pani Agneszka wspomniała o koncepcji miast ogrodów Ebenezera Howarda (projekt miasta oparty na planie koła podzielonego głównymi ulicami; poszczególne strefy miały przypisane funkcje: usługowe, mieszkaniowe, rekreacyjne; całość skupiona wokół centralnego parku; bardzo ważne tereny zielone).
Pałacyk Kasyno był zaprojektowany przez znanego architekta Juliusza Dzierżanowskiego. Powstał w 1928 r. Stanisław Wilhelm Lilpop, właściciel majątku Wilhelmów, przemysłowiec i zapalony myśliwy, zdecydował o parcelacji swoich gruntów i w tym celu założył wraz z Bankiem Spółek Zarobkowych oraz Spółką Akcyjną Siła i Światło nową spółkę – Miasto Ogród Podkowa Leśna Sp. z o.o. Rozpoczęła się sprzedaż działek pod budowę domów, a w północno-zachodniej części wydzielono 14 hektarów na założenie Parku Miejskiego. Powstał w nim kort tenisowy, staw z łódkami, tor saneczkowy na wysokiej wydmie oraz Klub Sportowy (obecnie Pałacyk Kasyno), który służyć miał wszystkim mieszkańcom. Po Powstaniu Warszawskim mieściła się tu filia Szpitala Wolskiego, potem bursa międzyszkolna, a także szkoła podstawowa. Następnie pałacyk został wydzierżawiony „Społem”. Po odrodzeniu samorządu w 1990 r. władze miasta odzyskały budynek.
Następnym etapem spaceru była Willa Aida, znajdująca się pomiędzy ul Iwaszkiewicza 7, a ul. Lilpopa. Do spacerujących pomiędzy Pałacykiem Kasyno a Willą Aida, dołączył obecny właściciel willi pan Tadeusz Iwiński. Willę zbudowano pod koniec XIX wieku, z drewna modrzewiowego. Pełniła funkcje domku letniego i myśliwskiego Stanisława Wilhelma Lilpopa i jego rodziny. Częściowo zdewastowana w czasie pierwszej wojny światowej. W latach 1922 – 1928 była użytkowana przez Annę z Lilpopów i Jarosława Iwaszkiewiczów. Pomieszkiwali tu i tworzyli Karol Szymanowski i Jerzy Liebert, bywali poeci z kręgu Skamandra – m.in. Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Julian Tuwim. W latach 30. Aida zmieniła właścicieli i pełniła funkcję mieszkalną, a parkowo-leśna działka została rozparcelowana. Po wojnie zasiedlona administracyjnie przez kilka rodzin powoli popadała w ruinę. Dom zakupiła i częściowo wyremontowała rodzina Klatów. W roku 2009 willa ponownie zmieniła właściciela. Została poddana kapitalnemu remontowi o charakterze konserwatorskim i wpisana do rejestru zabytków. Jej obecny właściciel udostępnia teren willi na różnego rodzaju imprezy o charakterze kulturalnym, szczególnie w trakcie Festiwalu Otwarte Ogrody. Organizowane są tu widowiska plenerowe, spektakle teatralne, koncerty, spotkania autorskie, wieczory poezji, wystawy. 17 września br. pan Tadeusz Iwiński, właściciel willi Aida, został uhonorowany odznaką "Zasłużony dla Podkowy Leśnej". Gratulujemy.
Idąc do kościoła św. Krzysztofa przeszliśmy koło nowo postawionego "Zabytku" (kiedyś stał bliżej ul. Jana Pawła II) i Pałacyku Myśliwskiego Stanisława Lilpopa. Spieszyliśmy się, by wejść do kościoła przed mszą św. rozpoczynająca się o godz.18:00. W kościele zwróciliśmy uwagę na fresk znajdujący się w głównym ołtarzu, patrona kościoła św. Krzysztofa, namalowany przed wojną przez Jana Henryka Rozena, który zaprojektował też cztery witraże otaczające obraz. Fresk jest jednym z zaledwie kilku dzieł tego artysty znajdujących się w Polsce. Freski Rozena zdobią ormiańską katedrę we Lwowie, a dwa z jego obrazów znajdują się w kaplicy papieskiej w Castel Gandolfo.
Pani Agnieszka zwróciła uwagę na tempo budowy kościoła. Budowa trwała od kwietnia do listopada 1933 r. W 1932 zawiązał się w Podkowie Leśnej Komitet Budowy Kościoła. Projekt wykonał prof. Zborowski. Gospodarzami i budowniczymi kościoła w Podkowie Leśnej byli sami mieszkańcy, którzy samodzielnie zebrali fundusze. Położenie kamienia węgielnego odbyło się 11 listopada 1932 z udziałem ofiarodawców – przedstawicieli klubów motoryzacyjnych i lotniczych oraz zgromadzonych gości. W roku 1934 r. prof. Hellwig, znany projektant ogrodów, przygotował projekt zazielenienia. W czasach powojennych władze komunistyczne pomimo licznych petycji długo odmawiały zgody na rozbudowę kościoła i urządzanie przykościelnego ogrodu. Dopiero w roku 1964 ks. dr Franciszek Barański otrzymał zatwierdzenie projektu i zezwolenie na rozbudowę istniejącej już wtedy tzw. „Kancelarii”, stojącej przy kościele. W czerwcu Kuria mianowała ks. Leona Kantorskiego na nowego proboszcza, który objął swój urząd 31 lipca 1964. 15 sierpnia, rozpoczął on budowę plebanii i przystąpił do urządzania ogrodu na terenie przykościelnym. W 1968 w kościele odbyło się pierwsze wykonanie (przykościelny zespół Trapiści) prekursorskiej mszy beatowej „ Pan przyjacielem moim” Katarzyny Gartner. W maju 1980 w świątyni miała miejsce głodówka – protest solidarnościowy działaczy polskiej opozycji demokratycznej. W latach 1985–1988 w związku z koniecznością zapewnienia odpowiednich warunków uczestnictwa w liturgii, kościół rozbudowano według projektu arch. Janusza Teofila i inż. Andrzeja Gierosa. Wyłoniona koncepcja obejmowała powiększenie nawy głównej o 250 m², utrzymanie dotychczasowego stylu istniejącej świątyni, zachowanie przejazdu dla pojazdów biorących udział w autosacrum, otwarcie widoku na prezbiterium oraz stworzenie przylegającej do niej przeszklonej przestrzeni dla matek z dziećmi. Obok kościoła znajduje się Kalwaria prof. Kazimierza Zemły, a na zewnątrz kaplicy Matki Bożej są wymienione nazwiska pracowników Elektrycznych Kolei Dojazdowych, którzy stracili życie podczas okupacji niemieckiej.
Na odnowionym budynku władz samorządowych Podkowy Leśnej zatrzymaliśmy się przy tablicach poświęconych: Jerzemu Regulskiemu – twórcy Ogólnopolskiej Reformy Samorządowej w 1990 r. oraz Haliny i Janusza Regulskich - właścicieli majątku Zarybie, w którym spotykali się członkowie władz Polski Podziemnej, była baza AK i arsenał broni.
Następnie przeszliśmy przez Park Przyjaźni Polsko – Węgierskiej i udaliśmy się na przystanek Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Budowę linii z Warszawy do Grodziska Maz. rozpoczęto w 1925 r. w Komorowie i była prowadzona równolegle w obu kierunkach tj. w kierunku Warszawy i Grodziska Maz. Linia została uruchomiona w dniu 11 grudnia 1927 r.
To może Cię zainteresować: